پیام‌رسان‌ها و بخصوص نسخه‌های تلفن همراه آنها، در چند سال اخیر به محبوب‌ترین برنامه‌های تلفن‌های همراه میان کاربران گوشی‌های هوشمند در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. در هر کشوری نیز بنا به شرایط فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی، یک یا چند پیام‌رسان محبوب وجود دارد که بیشتر ارتباطات شخصی و اجتماعی افراد را ممکن می‌سازد.
مدتی است موضوع حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی مطرح شده و بسیاری از برنامه‌های پیام‌رسان در رقابت برای جذب مخاطب هستند. در واقع امروز، تعداد پیام‌رسان‌های داخلی با قابلیت‌ها و حتی ظاهر بسیار شبیه پیام‌رسان‌های رایج زیاد شده است. اما واقعیت این است محتوای ارائه شده در این پیام‌رسان‌ها و امکاناتی که برای کاربر در نظر گرفته می‌شود چندان متفاوت با یکدیگر نیست و نوآوری چشمگیری در تولید محتوا و امکانات فنی وجود ندارد. در این شرایط، کاربران دلیل واضحی برای کوچ از جایی که به آن عادت کرده‌اند، به جای جدید نمی‌یابند.
اکنون پیام‌رسان‌های داخلی مسیر دشواری در پیش دارند تا بتوانند خدمات و محتوای جایگزین و جذاب‌تری به این فضا بیفزایند. به این ترتیب به مرور با رفع اتهام از عملکرد پیام‌رسان‌های داخلی و همچنین جلب حمایت مردمی و شرکت‌های خصوصی، این برنامه‌ها می‌توانند جایگزین مناسبی برای نمونه‌های خارجی باشند. عرضه تجربه کاربری متفاوت از نظر سرعت و کیفیت انتقال محتوا و در دسترس بودن همگانی و همه جایی امکانات، می‌تواند کاربران را به سمت استفاده از این پیام‌رسان‌ها سوق دهد.
احساس امنیت چگونه ایجاد می‌شود؟
مشکلات پیام‌رسان‌ها به لحاظ فنی به شایعاتی دامن می‌زنند که درباره امن نبودن این برنامه‌ها مطرح می‌شود. مشاور وزارت اطلاعات و ارتباطات به وجود آمدن احساس امنیت در مردم نسبت به استفاده از این پیام‌رسان‌ها را ضروری می‌داند و می‌گوید: پیام‌رسان‌ها ابتدا باید تلاش کنند حس امنیت را به مردم انتقال دهند. مشکل این است که حتی اگر امنیت لازم تامین شده باشد، در انتقال حس امنیت ضعیف عمل شده است و کاربر احساس آرامش و امنیت خاطر نمی‌کند. از طرف دیگر، هرگونه فشار برای کار نکردن با برنامه‌ای که تا چند روز قبل برنامه‌ای خوب و کاربردی بوده است، نتیجه معکوس خواهد داشت.
رایج‌ترین اشکالات پیام‌رسان‌های داخلی از دید مردم
موارد زیر با جست وجو در فضای وب و از میان کامنت‌های کاربران استخراج شده و رد یا تائید نمی‌شود و صرفا به بازتاب آرای کاربران پرداخته شده است.
سروش
- سرعت پایین و کندی در اجرا
- طراحی نامناسب رنگ چت‌ها با زمینه پیام‌رسان
- رابط کاربری پیچیده
- کیفیت پایین نسخه ویندوز
- نسخه وب ندارد
ایتا
- کپی اپلیکیشن از تلگرام و کپی وبسایت از ویسپی (توسعه‌دهندگان ایتا این ادعا را قویا رد می‌کنند)
- قطعی سرویس در روزهای نخست پس از مهاجرت کاربران
- نبود ورود دو مرحله‌ای
- نبود امکان تماس صوتی و تصویری
- رمزنگاری ضعیف
بله
- شکل ظاهری آن شبیه پیام‌رسان نیست
- پشتیبانی ضعیف
گپ
- سرعت پایین اجرا
- سرعت نسبتا کندبارگذاری محتوا
- امکان قطع صدا (mute) مکالمات را ندارد.
- فقط پیام‌های ارسالی رمزنگاری می‌شود و نه کل پکیج
آی‌گپ
- شباهت بسیار زیاد به تلگرام و حس کپی بودن
- رابط کاربری شبیه تلگرام اما با کیفیت پایین‌تر
- ضعف در بخش استیکرها
- سرعت دانلود پایین
بیسفون پلاس
- امکان دسترسی هکر به فایل عکس‌ها
- نسخه وب و دسکتاپ کامل نشده است
- استقبال مخاطبان، کیفیت را بالا می‌برد
زمانی که برای نخستین بار امکان ویرایش متن به امکانات یکی از پیام‌رسان‌های خارجی که آن زمان مخاطب بسیاری داشت اضافه شد، متن ویرایش شده بعضا در نسخه دسکتاپ همزمان ویرایش نمی‌شد و مشکلاتی برای کاربران ایجاد می‌کرد. اما بعد از اعتراضاتی که از سوی کاربران به این موضوع شد، این مشکل برطرف شد. امروز مشکل فنی مشابهی برای یکی از پیام‌رسان‌های داخلی عنوان می‌شود که به نظر می‌رسد قابل حل باشد، اما شاید به دلیل عدم استقبال مخاطب این مشکل نیز چندان جدی گرفته نمی‌شود و تصمیمی برای حل آن گرفته نشده است.
این موضوعی بدیهی است که همه نرم‌افزارها و برنامه‌های تلفن همراه با چنین مشکلاتی روبه‌رو هستند، وگرنه با تعدد به روز رسانی در آنها روبه‌رو نبودیم. گاهی این مشکلات جدی‌تر است و امنیت کاربران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و گاهی با ارائه نسخه به روز شده مشکل بسرعت حل می‌شود. با این حال دکتر شریف‌نیا در مورد مشخصات فنی پیام‌رسان‌های داخلی توضیح کامل‌تری ارائه می‌کند: تجربه پیام‌رسان‌های داخلی در حال حاضر تجربه‌ای قوی به لحاظ فنی نیست، اما این موضوع مانند مثال معروف مرغ و تخم مرغ است و من حق می‌دهم که هنوز این پیام‌رسان‌ها از نظر فنی تکامل پیدا نکرده باشند. هیچ کدام از این پیام‌رسان‌ها تا امروز مخاطب بالایی نداشتند، بنابراین توجیه اقتصادی برای انجام اقدامات فنی متعالی و پیشرفته‌تر وجود نداشته است. بنابراین نظر من این است ما می‌توانیم به استانداردهای فنی مورد نظر در پیام‌رسان‌های داخلی برسیم، اما تا این لحظه این پیام‌رسان‌ها توان فنی لازم را برای پشتیبانی ندارند.