پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید.همچون تمامی قطعات الکترونیکی، کامپیوترهای خانگی نیز طول عمر مشخصی دارند و برای همیشه نمی توانند بدون ایراد کار کنند. این موضوع سبب می شود پس از مدتی قطعات موجود در آن ها به صورت ناگهانی خراب شود. اگرچه در بسیاری از اوقات امکان جایگزینی این قطعات وجود دارد اما باید به قطعاتی همچون درایوهای ذخیره سازی اطلاعات توجه ویژه ای داشت؛ چرا که معمولاً اطلاعات موجود در آن ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
این روزها لپ تاپ ها و کامپیوترهای خانگی نقشی مهم در زندگی روزمره ما ایفا می کنند. ممکن است از این دستگاه ها در محل کار یا مدرسه استفاده کنیم و خرابی آن ها سبب شود که فعالیت های ما در این دو محل با اختلالات جدی روبرو شود. به همین دلیل بهتر است با اقداماتی که بعضاً بسیار ساده هستند از خرابی آن ها جلوگیری کنیم یا حداقل بروز ایراد در آن ها را زودتر از آنکه دیر شود شناسایی نماییم.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
بدون شک یکی از مهم ترین قطعات موجود در لپ تاپ ها و کامپیوترهای خانگی، درایوهای ذخیره سازی اطلاعات است. تقریباً تمامی ما اطلاعاتی مهم و حیاتی را بر روی این درایوها ذخیره می کنیم و حتی فکر از دست دادن آن ها نیز برایمان کابوس وار و وحشتناک است. این موضوع سبب می شود که توجه مداوم به این درایوها از اهمیت زیادی برخوردار باشد و اقداماتی ویژه ای را برای حفظ سلامتی آن ها در پیش بگیریم.
خوشبختانه بسیاری از کامپیوترها و لپ تاپ های مدرن امروزی به حافظه های SSD مجهز شده اند که نسبت به هارد دیسک ها، درایوهای مقاوم تر و منسجم تری محسوب می شوند. حافظه های SSD دارای قطعات مکانیکی نیستند و به همین دلیل محافظت از آن ها نسبت به حافظه های هارد دیسک راحت تر است. حذف قطعات مکانیکی در حافظه های SSD سبب شده است که آن ها در برابر شوک، سقوط از ارتفاع و لرزش مقاوم تر باشند. البته باید توجه داشت که حافظه های SSD نیز همچون حافظه های فلش در صورت نگه داری به صورت غیراصولی می توانند آسیب ببینند.
اما اگر این روزها در سیستم خانگی یا لپ تاپ خود از حافظه های هارد دیسک استفاده می کنید بهتر است به ادامه این مطلب توجه ویژه ای داشته باشید. این حافظه ها معمولاً پیش از اینکه به طور کامل خراب شوند و دیگر نتوانند به فعالیت خود ادامه دهند حداقل یکی از حالت های زیر را دارند. می توانید با بررسی هارد دیسک سیستم خود و شناسایی این حالت ها حداقل پیش از خرابی کامل، اطلاعات مهم و حیاتی خود را از آن ها خارج کنید.
۱. به صداهای هارد دیسک سیستم خود توجه کنید
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
اگرچه هارد دیسک ها، حافظه هایی ارزان قیمت محسوب می شوند اما در مراحل تولید آن ها از قطعات و فناوری هایی استفاده می شود که به استحکام و دوام آن ها کمک زیادی می کند. این حافظه ها دارای قطعاتی با عنوان پلاتر هستند که با سرعت هزاران دور بر دقیقه می چرخند. علاوه بر این بازوی طراحی شده در این حافظه ها نیز به گونه ای عمل می کنند که در چند میلی ثانیه حرکاتی رو به جلو و عقب داشته باشند. اما تمامی این قطعات مکانیکی به گونه ای طراحی شده اند که در هنگام کار، تقریباً هیچگونه صدایی را تولید نکنند.
ممکن است هنگامی که هارد دیسک ها در حال استفاده هستند صدایی آرام شبیه به چرخش و کلیک کردن را در آن ها بشنوید. توجه داشته باشید که این تنها صدایی است که توسط هارد دیسک ها تولید می شود. هر صدایی که بیشتر از این از هارد دیسک ها شنیده شود می تواند نشانه ای برای خرابی آن باشد. البته ممکن است هارد دیسک های موجود در سیستم های قدیمی با استفاده از فناوری های جدید تولید نشده باشند و به این علت صداهای بیشتری تولید کنند.
اما اگر از یک سیستم مدرن یا مجهز به هارد دیسک های جدید استفاده می کنید و از درون آن صدایی شبیه به برخورد قطعات فلزی به گوش می رسد، به احتمال فراوان این درایو آسیب دیده است. در هنگام بررسی هارد دیسک سیستم خود به صداهایی همچون بوق، کلیک های بلند و تغییر سریع و مدوام سرعت چرخش دقت بیشتری داشته باشید.
توصیه می شود به هیچ وجه این نشانه ها را نادیده نگیرید. ممکن است هارد دیسک شما در حال حاضر عملکرد خوبی داشته باشد، اما توجه داشته باشید که صدای تولید شده ناشی از مشکلات مکانیکی در درایو شما است و در آینده نزدیک خود را نشان می دهد. استفاده بیشتر از هارد دیسک های دارای مشکلات مکانیکی سبب می شود که آن ها به طور کلی از کار بی افتند. به همین دلیل به محض شنیدن صداهای اضافی، از استفاده از آن ها دست بکشید.
تحت این شرایط برای رفع مشکلات ایجاد شده کار خاصی نمی توانید انجام دهید. بهترین اقدام لازم در این حالت، تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات ذخیره شده بر روی هارد دیسک در سریع ترین زمان ممکن است. سپس این درایو را با یک هارد دیسک جدید جایگزین کنید.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
درایوهای نوری همچون DVD-ROM یا درایوهای Blu-ray، در هنگام کار نسبت به هارد دیسک ها نویز و صدای بیشتری تولید می کنند. هنگامی که یک دیسک را درون این درایوها قرار می دهید در هنگام چرخش و خواندن اطلاعات آن صداهایی به گوش می رسد که محصول حرکت موتورهای الکترونیکی و در نتیجه جابه جایی هوا درون درایو است.
با توجه به اینکه در تولید بدنه درایوهای نوری نسبت به هارد دیسک ها از مواد با استحکام پایین تری استفاده می شود، صدای تولید شده توسط آن ها راحت تر قابل شنیدن است. البته با توجه به اینکه درایوهای نوری این روزها به ندرت استفاده می شوند و آن ها برخلاف هارد دیسک ها همیشه مورد استفاده قرار نمی گیرند، کاربرد این موادِ با استحکام پایین تر، طبیعی به نظر می رسد.
البته درایوهای نوری نیز می توانند پس از آسیب دیدن، صداهای اضافی و بلندی را تولید کنند. در این صورت ممکن است آن ها به دیسک های فشرده آسیب وارد کنند و دیگر نتوانید از آن ها استفاده کنید. به همین دلیل بهتر است به صدای درایوهای نوری نیز توجه نمایید و به محض شنیدن صداهای مشکوک، از استفاده بیشتر از آن ها خودداری کنید.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
درایوهای SSD، حافظه های فلش و کارت های حافظه SD دارای قطعات مکانیکی نیستند و در آن ها از تراشه های حافظه و بردهای الکترونیکی استفاده شده است به همین دلیل در هنگام استفاده صدایی از آن ها تولید نمی شود. اگر سیستم خانگی یا لپ تاپ شما از این حافظه ها استفاده می کنند اما صدایی اضافه از درون آن ها به گوش می رسد باید به دیگر قطعات سخت افزاری خود توجه کنید.
۲. اطلاعات من کجا رفت؟
یکی از نشانه های مهم و قابل توجه خرابی در هارد دیسک ها، حذف خودکار یک فایل یا بخشی از اطلاعات ذخیره شده بر روی آن است. بر روی هارد دیسک ها، اطلاعات به صورت رشته ای از بایت ها ذخیره سازی نمی شوند، بلکه آن ها به صورت بلوک یا بسته های کوچکی از داده به ثبت می رسند. بسته های کوچک داده که مربوط به یک فایل هستند ممکن است در هنگام ذخیره سازی بر روی هارد دیسک به صورت فیزیکی در کنار یکدیگر قرار بگیرند و یا در سطح این درایو پخش شوند.
تنها اتفاقی که لازم است رخ دهد تا این فایل از هارد دیسک حذف شود این است که یکی از این بسته های داده آسیب ببیند و دیگر نتوان بر روی درایو به آن دسترسی پیدا کرد. تحت این شرایط هنگامی که بر روی هارد دیسک خود به دنبال این فایل می گردید، سیستم عامل سعی می کند با یافتن تمامی این بسته ها، این فایل را تشکیل دهد اما به دلیل اینکه به تمامی آن ها دسترسی وجود ندارد فایل ناقص گزارش می شود.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
به این ترتیب سیستم عامل وادار می شود این فایل را به عنوان اطلاعاتی آسیب دیده معرفی و یا اعلام کند که آن را به طور کلی پیدا نکرده است. حافظه NAND پس از هربار نوشتن بسته های داده بر روی درایو یا پاک کردن آن ها، خالی می شود و پس از چندبار تکرار حلقه های نوشتن یا پاک کردن، این بسته آسیب دیده دیگر در دسترس نخواهد بود.
در حال حاضر تولیدکنندگان حافظه های SSD از چند فناوری پیشرفته برای به حداقل رساندن این مشکلات بهره می برند؛ اما میزان تاثیر هرکدام از آن ها متفاوت است. حافظه های USB معمولاً طول عمر بسیار کوتاه تری نسبت به حافظه های SSD دارند به همین دلیل نباید برای ذخیره سازی اطلاعات حیاتی به آن ها زیاد اتکا کرد.
با توجه به این توضیحات اگر شاهد حذف خودکار اطلاعات خود از روی هارد دیسک ها هستید بهتر است در وهله اول هرچه سریع تر از آن ها یک پشتیبان تهیه کنید و سپس این درایو را با یک هارد دیسک جدید جایگزین کنید. بازهم توصیه می شود از حذف مشکوک فایل های خود از روی هارد دیسک ها چشم پوشی نکنید. همچنین بهتر است برای نگه داری فایل های پشتیبان از حافظه های USB استفاده نکنید. هارد دیسک ها و حافظه های Cloud بهترین گزینه برای این کار هستند.
۳. مراقب تغییر ناگهانی عملکرد هارد دیسک ها باشید
از میان دیگر نشانه های آسیب دیدن و خرابی هارد دیسک ها می توان به تغییر ناگهانی عملکرد این درایوها اشاره کرد. برخلاف دو نشانه قبل که بررسی آن ها با صرف کمی زمان امکان پذیر بود برای مشاهده کاهش سرعت هارد دیسک خود باید بررسی های مفصل تری را صورت دهید.
قطعات سخت افزاری مورد استفاده در کامپیوترهای خانگی همچون CPU، حافظه رم و هسته های گرافیکی در بازه های زمانی کوتاه مدت، کاهش سرعت و عملکرد چندان زیادی را از خود نشان نمی دهند. در اصل باید گفت که در این بازه های زمانی تنها ممکن است به دلیل کاهش سرعت فن های خنک کننده و گرم شدن بیش از حد تراشه ها شاهد افت عملکرد این قطعات سخت افزاری شویم و حداقل بر روی کاغذ عملکرد این قطعات تغییرات چندانی نمی کند.
در حال حاضر کامیپوترهای خانگی بیش از هر چیز در بخش نرم افزار کند می شوند. به علت حجم بیش از حد اطلاعات ذخیره شده، بارگذاری تعداد بیشتری از برنامه ها در پس زمینه و همچنین باگ های فراوانی که به علت بروزرسانی سیستم عامل در طی چند سال ایجاد شده است، سیستم های خانگی و لپ تاپ ها در این بخش سرعت کمتری پیدا می کنند.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
اگر هارد دیسک ها و به طور کلی درایوهای ذخیره سازی اطلاعات، از نظر سلامتی دچار مشکل شوند با یک افت محسوس عملکرد همراه خواهند شد. با توجه به این موضوع اگر به صورت ناگهانی کاهش سرعت و عملکرد سیستم خانگی یا لپ تاپ خود را حس کردید بهتر است سلامتی درایو ذخیره سازی اطلاعات آن را بررسی کنید. معمولاً این افت ناگهانی عملکرد در هنگام بوت سیستم عامل و دسترسی به فایل های ذخیره سازی شده مشاهده می شود.
هم هارد دیسک ها و هم حافظه های SSD می توانند این نشانه را داشته باشند و ایرادات ایجاد شده را به صورت افت سرعت و عملکرد به نمایش بگذارند. خطای مربوط به روبرو شدن با بسته های داده آسیب دیده در هردوی این درایوها قابل مشاهده است و این موضوع سبب می شود که آن ها زمان بیش از حد و غیرمعمولی را برای خواندن و نوشتن فایل ها صرف کنند. در بسیاری از اوقات این فرآیند حتی با خطا همراه و موجب نمایش پیغام های هشدار می شود.
البته همانطور که در بالا گفته شد ممکن است دلیل کاهش سرعت و عملکرد درایوهای ذخیره سازی ایرادات نرم افزاری باشد. به ویژه این روزها که بروزرسانی های منتشر شده برای سیستم عامل ویندوز ۱۰ بیش از اینکه به بهبود عملکرد کمک کند موجب کندی آن و اضافه شدن مشکلاتی بیشتر می شود. این بروزرسانی ها حتی اگر از نظر ساختار ایرادی نداشته باشند می توانند موجب تغییر تنظیمات صورت گرفته در سیستم عامل شوند و عملکرد آن را کند کنند.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
در کنار بروزرسانی ها، در حال حاضر یکی از مهم ترین دلایل کندی سیستم های خانگی، بدافزارها هستند که سبب می شوند بخش قابل توجهی از توان پردازنده در پس زمینه مشغول شود. با توجه به این اطلاعات بهتر است پس از مشاهده کندی سرعت سیستم خود، جدیدترین بروزرسانی های نصب شده و همچنین احتمال آلودگی به بدافزارها را بررسی کنید.
اگر به تازگی بروزرسانی جدیدی بر روی سیستم خود نصب نکرده اید و از آن به خوبی در برابر بدافزارها مراقب می کنید و در عین حال کاهش سرعت و عملکرد را شاهد هستید بهتر است درایو های ذخیره سازی را با احتمال آسیب رسیدن به آن ها بررسی کنید.
همانطور که گفته شد بررسی این نشانه در درایوهای ذخیره سازی به بررسی های مفصلی نیاز دارد. پیشنهاد می شود پیش از تصمیم برای تعویض هارد دیسک یا حافظه SSD سیستم خود، این بررسی ها را از جوانب مختلف صورت دهید.
۴. خداحافظ درایو بوت
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
تقریباً تمامی ما حداقل برای یک بار این نشانه خرابی هارد دیسک را در سیستم خود مشاهده کرده ایم؛ چرا که آسیب رسیدن به درایو بوت سیستم عامل یک مشکل رایج برای کاربران سیستم های خانگی و لپ تاپ ها است. ممکن است در حالی که روز گذشته به راحتی از سیستم خود استفاده کرده اید، امروز پس از روشن کردن دستگاه خطایی با عنوان «insert boot disk and press any key» را بر روی صفحه نمایشگر مشاهده کنید. این در حالی است که همچون همیشه انتظار دیدن لوگوی ویندوز یا سیستم عامل کنونی دستگاه خود را داشته اید.
در وهله اول باید توجه داشت که نمایش این پیغام در صفحه بوت سیستم عامل به صورت قطعی به معنای آسیب دیدن هارد دیسک یا حافظه SSD نیست. ممکن است بروزرسانی BIOS یا استفاده از یک BIOS جدید سبب بروز این اتفاق شده باشد. اگر به تازگی ها BIOS دستگاه خود را بروزرسانی نکرده اید نمایش این پیغام و خراب شدن درایو بوت می تواند به دلیل آسیب دیدن درایو ذخیره سازی رخ داده باشد.
تحت این شرایط در بهترین حالت باید برای تعمیر درایو بوت سیستم خود اقداماتی را انجام دهید. ممکن است این اقدامات هیچگاه ایرادات ایجاد شده در درایو ذخیره سازی را برطرف نکند و مجبور شوید با اطلاعات ذخیره شده بر روی درایو بوت سیستم خود خداحافظی کنید. البته در بسیاری از حالات می توان با نصب یک سیستم عامل جدید اطلاعات موجود بر روی دیگر درایوها را بازیابی کرد. تحت این حالت حتماً سلامت درایو ذخیره سازی خود را بررسی کنید و در صورت تایید آسیب یا خرابی، یک درایو جدید تهیه کنید.
گاهی از اوقات آسیب به درایو بوت سیستم عامل به قدری است که PC یا لپ تاپ حتی در صفحه بوت نیز با مشکلاتی روبرو می شود و نمی تواند آن را بارگذاری کند. این موضوع نشان می دهد که به احتمال فراوان آسیب وارد شده به درایو ذخیره سازی جدی است.
پس از مشاهده پیغام خطا در صفحه BIOS، بهترین راه برای بررسی سلامت درایو ذخیره سازی، خارج کردن هارد دیسک یا درایو SSD از دستگاه و قرار دادن آن بر روی دستگاهی دیگر به عنوان حافظه ثانویه است. تحت این شرایط می توانید با استفاده از نرم افزارهای تخصصی میزان آسیب احتمالی به درایو را ارزیابی کنید و یا اقداماتی جهت تعمیر آن صورت دهید. با این کار حتی می توانید اطلاعات حیاتی و مهم خود را به درایو دیگری منتقل کنید.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
گاهی اوقات مشکلات ایجاد شده بر روی درایو بوت به دلیل آلوده شدن آن به بدافزارها است. در این صورت باید با استفاده از نرم افزاری مناسب، آن را پاکسازی کنید. اگر به نرم افزارهای تخصصی دسترسی ندارید در وهله اول می توانید درایو ذخیره سازی خود را با استفاده از قابلیت های داخلی موجود در سیستم عامل بررسی کنید.
آسیب دیدن درایو بوت در حال حاضر یک مشکل رایج نزد کاربران است. اگرچه در طی سال های اخیر با گسترش حافظه های SSD این مشکلات کمتر شده است اما می توان با اقداماتی پیشگیرانه از بروز آن جلوگیری کرد. به عنوان مثال می توان برای نصب سیستم عامل از یک درایو اختصاصی استفاده کرد و اطلاعات حیاتی و مهم را بر روی درایو دیگری ذخیره کرد.
۵. صفحات آبی مرگ (BSOD)
نمایش صفحات مرگ آبی در سیستم های خانگی و لپ تاپ ها می تواند عوامل گوناگون و مختلفی داشته باشد. به ویژه در این روزها که مایکروسافت بروزرسانی ها و تغییرات گوناگونی را در سیستم عامل ویندوز ۱۰ پیاده سازی می کند. با وجود این بهتر است با مشاهده این صفحات مرگ به سلامت هارد دیسک خود شک کنید و حضور دیگر نشانه های آسیب دیدگی را در آن ها بررسی کنید.
صفحات مرگ آبی که به اختصار BSOD نامیده می شوند هنگامی از سوی سیستم های عامل نمایش داده می شود که دیگر آن ها نمی توانند به فعالیت مناسب و ایده آل خود ادامه دهند. جدیدترین نسخه از سیستم های عامل ویندوز پس از نمایش این صفحات آبی یک کد QR را هم در پایین صفحه به نمایش می گذارند که در صورت اسکن کردن آن به یک صفحه وب منتقل می شوید و می توانید در آن اطلاعات کامل و جامعی در مورد این صفحه مرگ و مشکل پیش آمده در دستگاه خود دریافت کنید.
پنج نشانه خرابی هارد دیسک که باید بدانید
خوشبختانه حتی اگر یکی از نسخه های قدیمی از ویندوز استفاده می کنید نیز بازهم در زیر صفحات مرگ آبی عبارتی نمایش داده می شود که می توانید با جستجوی آن به این صفحه وب راهنما دسترسی پیدا کنید. مایکروسافت معمولاً در این صفحات به کاربران توصیه می کند که به تغییرات نرم افزاری صورت گرفته در سیستم خود توجه داشته باشند. تغییراتی همچون نصب نرم افزارها، نصب درایورهای جدید و همچنین بروزرسانی های تازه می تواند مهم ترین دلایل نمایش این صفحات مرگ باشد.
اگر به تازگی این تغییرات نرم افزاری را در سیستم خود صورت نداده اید یا با حذف این تغییرات بازهم این صفحات مرگ را مشاهده می کنید می توان گفت به احتمال زیاد درایو ذخیره سازی اطلاعات شما آسیب دیده است. بهتر است در این مواقع در سریع ترین زمان ممکن از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید و بررسی های بیشتری بر روی درایو ذخیره سازی خود صورت دهید.
جمع بندی و سخن پایانی
بدون شک کامپیوترهای امروزی نمونه ای از فناوری های چشم نواز و خیره کننده هستند. این دستگاه ها هم اکنون بسیار پیچیده تر از گذشته هستند و می توانند بدون هیچگونه ایرادی برای مدتی طولانی کار کنند. با وجود این، هم اکنون بسیاری از آن ها به هارد دیسک ها مبتنی هستند و این درایوهای ذخیره سازی به علت در اختیار داشتن بخش های مکانیکی طول عمر محدودی دارند و به همین دلیل می توانند عیب و ایراد فراوانی پیدا کنند.
حتی فارغ از اینکه در حال حاضر بر روی سیستم خود از چه نوع حافظه ای استفاده می کنید آن ها می توانند بدون هیچگونه مقدمه یا اطلاع قبلی از کار بی افتند. استفاده طولانی مدت از هارد دیسک ها یا حافظه های SSD می تواند به آسیب دیدن و خرابی آن ها منجر شود. به همین دلیل بهتر است به نشانه های که در این مطلب معرفی شد دقت ویژه ای داشته باشید تا بتوانید در اسرع وقت در قبال آسیب رسیدن به این درایوها عکس العملی مناسب صورت دهید.
این مطلب را با یک توصیه به کاربران سیستم های خانگی و لپ تاپ ها به پایان می رسانیم. بهتر است پیش از آنکه متوجه شوید به درایو ذخیره سازی شما آسیب رسیده است برای این اتفاق خود را آماده کرده باشید. به عبارت دیگر بهتر است هر از چندگاهی از اطلاعات مهم و حیاتی خود بر روی یک حافظه اکسترنال نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در صورت آسیب رسیدن به درایو ذخیره سازی اصلی، این اطلاعات از دسترس خارج نشوند.
